Foto’s Daniel Rosenthal.

 

SÃO PAULO De buik van de tienjarige Linda is opengereten, haar ingewanden puilen naar buiten. ‘Stil maar meisje, ik ben bij je.’ Rosangela Souza Silva (43) probeert haar hond te kalmeren terwijl ze zelf hartverscheurend huilt. ‘Ze is mijn beste vriendin’, snikt de vrouw terwijl dokter Diego een noodverband aanlegt en de hond een grote spuit morfine toedient.
Linda ligt op een brancard in het enige publieke dierenziekenhuis ter wereld, in de Braziliaanse stad São Paulo. Hier krijgen honden en katten alle medische hulp die ze nodig hebben. Of het nu gaat om een chemokuur, het zetten van een botbreuk of een pootamputatie, alle behandelingen zijn gratis. Sinds het ziekenhuis in juli vorig jaar is geopend, zit de wachtkamer zeven dagen per week vol en staan er dagelijks lange rijen voor de deur.

Het idee is afkomstig van raadslid Roberto Tripoli van de Groene Partij. Sinds Tripoli een kwart eeuw geleden actief werd in de gemeentepolitiek zijn dierenrechten zijn stokpaardje. Hij bestrijdt illegale handel in dieren, pleit voor vegetarisch voedsel in schoolkantines en zorgde ervoor dat honden en katten gratis gecastreerd of gesteriliseerd kunnen worden. ‘Toen ik twintig jaar geleden voor het eerst het idee opperde een publiek dierenziekenhuis te openen, werd ik vierkant uitgelachen’, zegt Tripoli. Vorig jaar wist hij alsnog genoeg steun te krijgen voor zijn voorstel en in juli was het hospitaal een feit.

Het beschikt over meerdere operatiekamers, moderne röntgenapparatuur, een quarantaine afdeling voor patiënten met een besmettelijke aandoening en een laboratorium. Er werken zestig dierenartsen en nog eens veertig man ondersteunend personeel. Alles bij elkaar kost het de gemeente maandelijks 240 duizend euro. In juni stemde de gemeente in met een tweede ziekenhuis in de stad, die moet voor het einde van het jaar open gaan. ‘Ook andere gemeenten hebben interesse getoond’, aldus Tripoli.

Op de derde verdieping brandt dierendermatoloog Alexander Pasternak geconcentreerd een tumor weg uit de hals van een hond, die volledig onder narcose onder een groene deken ligt. Hij stopt het gezwel in een plastic bakje en zet het in het venster, waar nog drie andere bakjes staan met harige tumoren. ‘Het lab onderzoekt of de kanker kwaadaardig is’, legt collega arts Cauê Toscano (26) uit. ‘Indien nodig volgt een chemokuur.’
Critici vinden dat Brazilië eerst de medische zorg voor mensen op orde zou moeten hebben, alvorens miljoenen uit te geven aan dieren. Tripoli denkt daar duidelijk anders over en zijn dierenliefde legt hem geen windeieren. Vorig jaar oktober werd hij met ruim 132 duizend stemmen voor de zevende keer herkozen, dat zijn meer voorkeursstemmen dan enig ander raadslid ooit kreeg in Brazilië. ‘Natuurlijk moet de gezondheidszorg voor mensen worden verbeterd’, zegt Tripoli. ‘Maar mijn populariteit bewijst dat Brazilianen ook veel van dieren houden.’

Het publieke ziekenhuis staat in één van de armere wijken van São Paulo en is uitsluitend bedoeld voor dierenliefhebbers met een minimuminkomen. Zeker de helft van de dieren die binnenkomen, is afkomstig van de straat. ‘Veel van hen zijn slachtoffer van mishandeling’, vertelt dierenarts Natalia Moraes. ‘Voorbijgangers vinden hen en brengen ze hier.’ Zo ook Pretinha, een zwarte kat die met een lichaam vol brandwonden en een thermometer in haar kont op een behandeltafel ligt. ‘Iemand heeft kokend water over haar heen gegooid’, zegt de arts, de kat zachtjes over haar kop krabbelend. ‘Ze krijgt doorlopend pijnstillers.’

De wet schrijft voor dat de artsen eindeloos moeten doorbehandelen, tenzij de eigenaar instemt met euthanasie. ‘Soms kun je je afvragen of dat goed is’, zegt Moraes. Ze wijst op Preciosa, een kleine iele hond wiens gebroken rug in een akelige hoek ligt. ‘Het is uitgesloten dat ze ooit nog zal lopen’, aldus de arts die de ontstoken doorlig plekken voorzichtig met jodium dept. ‘We hebben geprobeerd de eigenaar ervan te overtuigen de hond uit haar lijden te verlossen, maar hij wil er niets van weten.’

In de overvolle wachtkamer liggen de zieke dieren er opvallend rustig bij. Geen oorverdovend geblaf, noch hysterisch kattengejank. ‘De dieren weten dat ze hier zijn voor hun eigen bestwil’, verklaart Benedita Klen (67) de relatieve rust. Haar 21-jarige hond heeft een enorme tumor op zijn testikels. ‘Vroeger moest ik naar particuliere dierenartsen, die vragen veel geld en doen weinig’, zegt Klen en andere wachtenden knikken instemmend. ‘Nu zijn zelfs de medicijnen gratis.’

De morfine lijkt inmiddels effect te hebben op de zwaargewonde Linda, die stil en met haar kop omlaag op de brancard ligt. ‘Ik heb haar laten steriliseren in een particulier ziekenhuis, maar ze hebben het helemaal verprutst’, aldus baasje Silva met trillende stem. ‘Zodra de operatiekamer vrij is gaan we de buik opnieuw hechten’, belooft dokter Diego. Silva begint opnieuw te huilen: ‘Als ze dood gaat, dan weet ik niet wat ik moet beginnen.’