BUENOS AIRES – ‘Natuurlijk was Jorge Zorreguieta op de hoogte van de verdwijningen. We wisten het allemaal.’ Mario Cadenas Madariaga kijkt even voor zich uit en nipt rustig van zijn gin-tonic. ‘Maar het alternatief was nog veel erger. De guerrillero’s wilden een socialistische staat maken van Argentinië, dat is pas écht onacceptabel.’

Cadenas Madariaga is al vijftig jaar bevriend met Jorge Zorreguieta, de vader van prinses Máxima. Ze leerden elkaar kennen toen ze beiden werkzaam waren voor agrarische belangenverenigingen, van oudsher de belangrijkste sector in het Zuid-Amerikaanse land. Het was de tijd van linkse guerrillastrijders die bomaanslagen pleegden op politieke en militaire doelen.

De strijdkrachten vonden het optreden van de regering tegen de guerrilla niet kordaat genoeg, en brachten in 1976 met een coup generaal Jorge Videla aan de macht. Vervolgens hebben ze de ‘subversieven’ op systematische wijze uitgeroeid. Ze maakten daarbij gebruik van illegale detentiecentra, martelingen, ontvoeringen en moord. Niet alleen guerrillero’s, ook journalisten, wetenschappers, en andere burgers met linkse sympathieën waren doelwit.

De agrarische organisaties steunden de coup van harte en hun leiders kregen sleutelposities in de regering. Zo werd Cadenas Madariaga staatssecretaris van Landbouw, en Zorreguieta zijn ondersecretaris. In 1978 bezocht Cadenas Madariaga Nederland om te spreken met toenmalig minister van Landbouw Fons van der Stee. ‘Ik ben toen zeer goed ontvangen door alle sectoren’, herinnert hij zich.

Hij sloot een akkoord met Nederlandse bedrijven voor een landwinningsproject in Argentinië, geïnspireerd op de inpoldering van Flevoland. Dat is echter nooit van de grond gekomen omdat hij een jaar later de regering verliet uit onvrede met de economische koers van zijn minister. Hierdoor klom Zorreguieta op tot staatssecretaris.

Cadenas Madariaga deed na het terugkeren van de democratie in 1983 nog een mislukte gooi naar het gouverneurschap van Buenos Aires, en werkte vervolgens als advocaat en columnist voor verschillende kranten. Zijn vriendschap met Zorreguieta is altijd gebleven. ‘We zien elkaar regelmatig, al komt het ook voor dat we elkaar een jaar lang niet spreken’, aldus Cadenas Madariaga. ‘Ook onze echtgenotes zijn vriendinnen.’

Jorge Zorreguieta beweert pas na de dictatuur van de verdwijningen te hebben gehoord. U stelt dat dit onmogelijk is.

‘Er was voortdurend kritiek van de Amerikaanse president Carter op het handelen van Argentinië, en ook hier in Buenos Aires waren protesten. De Dwaze Moeders bijvoorbeeld liepen toen al iedere week rondjes op het plein voor het regeringspaleis en vroegen om informatie over hun verdwenen kinderen. Het kan gewoon niet zo zijn dat Jorge het niet wist.’

Heeft hij gelogen?

‘Hij heeft niet gelogen maar we moeten zijn woorden anders interpreteren. Hij bedoelde dat hij de details en de omvang niet kende. U moet begrijpen dat de militairen alles strikt geheim hielden. We wisten dat mensen verdwenen, maar niet dat de gevangenen vermoord werden.’

De 84-jarige man spreekt langzaam maar graaft probleemloos data en namen op uit zijn geheugen. Zijn 73-jarige vrouw loopt af en aan met bakjes olijven, nootjes en toastjes. Samen bewonen ze een bescheiden appartement in een buitenwijk van de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires.

Tegen zowel Cadenas Madariaga als Zorreguieta zijn aanklachten ingediend wegens hun vermeende betrokkenheid bij verdwijningen van medewerkers van wetenschappelijk instituut INTA, dat onder de verantwoordelijkheid van hun secretariaat viel. Een rechter onderzoekt nu of het tot een rechtszaak komt. Madariaga zegt geen weet te hebben van dat onderzoek en er hoe dan ook geen belang aan te hechten.

‘Vanaf het moment dat er gepraat werd over de verloving van het meisje Máxima met die prins, hebben linkse types ophef gemaakt. Ze voeren campagne tegen Jorge maar hebben nooit iets kunnen bewijzen.’

‘Als Jorge betrokken zou zijn bij een verdwijning, dan zou hij vastzitten. Maar het tegendeel is het geval: Jorge is een onberispelijke, onbezoedelde persoon in Argentinië.’

U werkte beiden voor een regime dat systematisch repressie toepaste op burgers. Er zijn kinderen gemarteld, zwangere vrouwen gedood, hun kinderen geroofd. Begrijpt u dat daar verontwaardiging over is?

‘De baby’s van terroristen zijn niet vermoord. Ze werden na hun geboorte teruggebracht naar de samenleving. Niet naar de grootouders nee, dat niet. Ze zijn ter adoptie gegeven aan echtparen die hen een goede opvoeding gaven.’

‘Ik zal niet ontkennen dat er excessen waren, excessen die ik betreur. Maar u moet begrijpen wat er op het spel stond. De dreiging was enorm. De terroristen wilden een dictatuur van het proletariaat stichten. We stonden op het punt in een soort Cuba te veranderen.’

Het doel heiligt de middelen?

‘Als ik de balans opmaak dan is die positief. De uitkomst is een stuk beter dan wanneer we de guerrilla zijn gang hadden laten gaan. Kijk naar Colombia, daar is het mislukt, en daar woedt al ruim vijftig jaar een oorlog tussen de regering en linkse terroristen.’

‘We hadden te maken met een gewapende minderheid die een constitutionele regering omver probeerde te werpen. Vanuit democratisch oogpunt is dat totaal onacceptabel. Het leger moest de vijand dus uitschakelen.’

Vanuit democratisch oogpunt is een staatsgreep wél acceptabel?

‘De militairen hebben na zeven jaar de macht terug gegeven, dat zouden de socialisten nooit gedaan hebben. Ik ben in wezen een democraat.’

Uw opvattingen zijn niet bepaald democratisch.

‘U moet begrijpen dat we hier niet in Europa zijn. In Latijns-Amerika hebben we te maken met inferieure culturen, die van de zwarten en de indianen. De blanken, de afstammelingen van de Europeanen, hebben een superieure cultuur. Zij hebben de leiding in de industrie, in de politiek en in het leger. Ze hebben meer capaciteit, ze zijn intelligenter en dus rijker. De indianen en zwarten lopen cultureel gezien duizend jaar achter. Ze moeten leren hoe ze zich moeten ontwikkelen in het leven.’

‘Je ziet in Cuba, maar ook in landen als Venezuela en Nicaragua wat er gebeurt als je mensen met lagere culturen de macht geeft. Dan krijg je samenlevingen met een heel laag niveau.’

Zou u opnieuw een staatsgreep steunen?

‘Zonder enige twijfel. Als hier excessen gepleegd worden en het leger zou de capaciteit hebben, dan zou het moeten optreden zoals Israël dat doet tegen de Palestijnen. Of zoals de Amerikanen met Guantanamo Bay.’

Cadenas Madariaga gaat rechtop zitten en verheft zijn stem.

‘U moet goed begrijpen dat het geweld in Argentinië ieder moment terug kan komen. En ik zeg u, ieder land zou zich verdedigen. Ook Nederland. Wat als jullie islamitische minderheden in opstand komen? Zodra de Moslims geweld gaan gebruiken, zal Nederland de strijdkrachten inzetten om de hen te onderdrukken.’

‘Als hier verkiezingen zijn en de communisten krijgen de meerderheid, dan zal ik er alles aan doen om dat tegen te gaan. Desnoods wordt ik guerrillero. Ik ben een democraat, maar niet tot in het extreme.’

Heeft u met Zorreguieta gesproken over Máxima?

‘Ik heb hem gefeliciteerd met zijn intelligente dochter. Hij mag trots zijn dat ze zo’n belangrijke functie vervult. Ik vindt de kritische houding van Nederland tegenover hem onterecht, hij is een eerzaam burger. Ik vind wel dat hij een fout begaat door niet met de pers te praten. Het is een verplichting, ook al zijn de journalisten het niet met ons eens.’

Cadenas Madariaga lacht hard. ‘Ze zullen me dit gesprek wel verwijten maar het maakt me niks uit.’

‘Ergens is het mijn schuld dat Jorge nu die problemen heeft. Als ik hem niet had gevraagd mijn ondersecretaris te worden, was hij nooit de politiek ingegaan.’