Foto’s Rafael Fabrés

 

RIO DE JANEIRO Met paraplu’s en rugzakken bouwt een jong meisje een barricade rondom het plastic zeil waar ze vannacht op slaapt. ‘Hier is geen doorgang’, gilt ze tegen de duizenden dringende jongeren die over het strand van Copacabana ploegen. Op de boulevard rijdt even later de pausmobiel door de hysterische massa. De chaos is groot, de euforie nog groter.

Twee miljoen katholieke jongeren slapen zaterdagnacht op en rond dit strand in Rio de Janeiro waar paus Franciscus ruim drie miljoen gelovigen toespreekt. De avondwake en de mis op zondagochtend vormen het traditionele hoogtepunt van de wereldjongerendagen, een tweejaarlijks evenement waarbij katholieke jongeren uit de hele wereld bij elkaar komen om het geloof te beleven en de katholieke missie te versterken.

De gemeente van Rio wilde niets aan het toeval overlaten en begon een jaar geleden met de bouw van het ‘Veld van het Geloof’, een terrein aan de rand van de stad dat met gemak twee miljoen slapende jongeren zou kunnen bergen. Met duizenden toiletten, vijftien medische posten en tachtig veiligheidstorens kon er weinig mis gaan.

Maar de weergoden waren de paus en zijn pelgrims niet gunstig gezind. Een zeldzaam koufront trok vanuit de zuidpool het land over en zorgde voor extreem lage temperaturen en grote hoeveelheden regen. Daar had de organisatie geen rekening mee gehouden: het ‘Veld van het Geloof’ was donderdag veranderd in één grote modderpoel.

Dus veranderde de organisatie op het allerlaatste moment de route van de pelgrimstocht zaterdag zodat die op het strand van Copacabana eindigde. Daar waren al een podium, beeldschermen en geluidstorens opgebouwd voor de openingsceremonie, en tussen de twee rijbanen van de boulevard staan een paar honderd dixie toiletten.

De inwoners van Copacabana staan niet te juichen bij het besluit. Door de katholieke invasie zijn zij sinds donderdag vrijwel volledig verstoken van openbaar vervoer en taxi’s. Terwijl ze urenlang en in lange rijen op de metro wachten, zingen de pelgrims luidkeels liederen waarin ze hun liefde voor God ten gehore brengen. Om elkaar niet kwijt te raken bewegen de jongeren zich met de armen in elkaar gehaakt door de straten. Voor gewone voorbijgangers is het daardoor een grote uitdaging een weg over te steken.

In de loop van zaterdagmiddag vullen de jonge gelovigen het strand. Al snel is het vol en beginnen ze hun kamp op te slaan op de boulevard, in benzinestations en in de verlaten uitkijktorens van de militaire politie. ‘Ik heb drie en een half uur in de rij gestaan voor de wc’, zegt Valesska Bascuñan (20), die een plekje op het strand heeft bemachtigd. ‘De organisatie is heel slecht’, zegt ze terwijl ze het zand van haar matje veegt. ‘Maar het maakt me niets uit. We komen hier om ons geloof te delen met onze broeders uit de hele wereld. We willen God ontmoeten, al het andere is bijzaak.’

‘Welke stad kan twee miljoen jongeren aan?’, relativeert Jos Valken de gebrekkige organisatie. Het is de zesde keer dat de diaken uit bisdom Bommel de wereldjongerendagen bezoekt, dit keer met vijftien Limburgse jongeren. Onder zijn gehuurde strandstoel staat een fles rum, ‘tegen de kou’, zegt Valken met een bulderende lach. Hij vindt het evenement fantastisch. ‘Hier ervaren Nederlandse jongeren hoe levend en vreugdevol het katholieke geloof kan zijn’, zegt hij. ‘In ons land is het verworden tot een woestijn.’

De pausmobiel heeft inmiddels koers gezet naar het podium en de gelovigen verdringen elkaar om een glimp van hun leider op te vangen. Paus Francisco oogt energiek en vrolijk en wijkt ook in politiek opzicht af van zijn voorganger. Hij spoort de gelovigen aan de straat op te gaan tegen corruptie en ongelijkheid. Hij zegt ook te begrijpen dat jongeren ‘het geloof hebben verloren in de kerk en in God’ door slechte priesters die het evangelie niet volgen, hiermee indirect verwijzend naar de pedofilie en corruptieschandalen die het Vaticaan de afgelopen jaren te verwerken heeft gehad.

De jongeren zelf zijn liberaler dan de kerkleiders, zo bleek uit onderzoek van Datafolha deze week. Drie kwart van de pelgrims is voor het gebruik van condooms en meer dan de helft vindt dat de paus zijn positie op dit punt moet aanpassen. ‘Natuurlijk ben ik voorstander van het gebruik van condooms’, zegt de Braziliaanse Antonio Oliveiras (23). ‘We leven in de 21e eeuw, de paus kan niet verwachten dat we in ons hele leven maar een sekspartner hebben.’

Maar eigenlijk zijn de pelgrims helemaal niet bezig met dergelijke wereldse onderwerpen deze week. ‘Het gaat hier om God, om het geloof’, zegt Ana Schueller (20), zelf fel tegenstander van abortus, homo huwelijk en geboortebeperking. Als de paus is uitgesproken gaat ze net als alle anderen op haar knieën zitten en wordt het doodstil op het strand. ‘Ik heb de paus gezien en voel me extreem gelukkig’, fluistert Schueller. ‘Hij vervult me met liefde.’